?) هرگاه دیدی : حق بمیرد و طرفدارنش نابود شوند.
?) و دیدی که : ظلم همه جا را گرفته.
?) و دیدی که : قرآن فرسوده شده و درست معنی نمی شود.
?) و دیدی که : دین همچون ظرف تو خالی و بی محتوا شده است .
?) و دیدی که : طرفداران باطل بر طرفداران حق فائق شده اند.
?) و دیدی که : کارهای بد آشکار شده و از آن نهی نمی شود و بدکاران بازخواست نمی شوند.
?) و دیدی که : چنان فسق و فجور آشکار شده که مردان به مردان و زنان به زنان اکتفاء می کنند.
?) و دیدی که : افراد با ایمان سکوت کرده و سخنشان را نمی پذیرند.
?) و دیدی که : شخص بدکار ، دروغ گوید و کسی دروغ و نسبت ناروای او را رد نمی کند.
??) و دیدی که :بچه ها ، بزرگان را تحقیر کنند.
??) و دیدی که : قطع پیوند خویشاوندی شود.
??) و دیدی که : بدکار را ستایش کنند و او شاد شود و سخن بدش به او برنگردد.
??) و دیدی که: نوجوانان پسر ، همان کنند که زنان می کنند.
??) و دیدی که : زنان با زنان ازدواج نمایند.
??) و دیدی که : مداحی دروغین از اشخاص ، زیاد شود.
??) و دیدی که : انسانها اموال خود را در غیر اطاعت خدا مصرف می کنند و کسی مانع نمی شود.
??) و دیدی که : افراد با دیدن کار و تلاش نامناسب مؤمنین ، به خدا پناه می برند.
??. و دیدی که : همسایه به همسایه خود اذیت می کند و از آن جلوگیری نمی شود.
??) و دیدی که : کافر به خاطر سختی مؤمن ، شاد است .
??) و دیدی که : شراب را آشکارا می آشامند و برای نوشیدن آن کنار هم می نشینند و از خداوند متعال نمی ترسند.
??) و دیدی که : کسی که امر به معروف می کند خوار و ذلیل است.
??) و دیدی که: آدم بدکار در آنچه آن را خدا دوست ندارد ، نیرومند و مورد ستایش است.
??) و دیدی که: راه نیک بسته و راه بد باز است.
??) و دیدی که: خانه کعبه تعطیل شده ، و به تعطیلی آن استوار داده می شود.
??) و دیدی که : انسان به زبان می گوید ولی عمل نمی کند.
??) و دیدی که : مردان از مردان و زنان از زنان لذت می برند. (یا مردان خود را برای مردان ، و زنان خود را زنان فربه می کنند).
??) و دیدی که : زندگی مرد از راه لواط و زندگی زن از راه زنا تامین می شود.
??) و دیدی که : زنان همچون مردان برای خود مجالس (نامشروع) تشکیل می دهند.
??) و دیدی که : در میان فرزندان "عباس" ، کارهای زنانگی به وجود آید.
??) و دیدی که : زن برای زنا با مردان ، با شوهر خود همکاری کمک می کنند.
??) و دیدی که : بیشترین مردم و بهترین خانه ها که زنان را بر بدکاری کمک می کنند.
??) و دیدی که : مؤمن ، خوار و ذلیل شمرده شود.
??) و دیدی که : بدعت و زنا آشکار شود.
??) و دیدی مردم به شهادت ناحق اعتماد کنند.
??) و دیدی که : حلال ، حرام شود و حرام ، حلال گردد.
??) و دیدی که : دین براساس میل اشخاص معنی شود و کتاب خدا و احکامش تعطیل گردد.
??) و دیدی که : جرئت بر گناه آشکار شود و دیگر کسی برای انجام آن منتظر تاریکی شب نگردد.
??) و دیدی که : مؤمن نتواند نهی از منکر کند مگر در قلبش.
??) و دیدی که : ثروت بسیار زیاد در راه خشم خدا خرج گردد.
??) و دیدی که : سردمداران به کافران نزدیک شوند و از نیکوکاران دور شوند.
??) و دیدی که : والیان در قضاوت رشوه بگیرند.
??) و دیدی که : پست های مهم والیان براساس مزایده است نه براساس ‍ شایستگی.
??) و دیدی که : مردم را از روی تهمت و یا سوءظن بکشند.
??) و دیدی که : مرد به خاطر همبستری با همسران خود مورد سرزنش قرار گیرد.
??) و دیدی که : مرد از بدکارگی همسرش نان می خورد.
??) و دیدی که : زن بر شوهر نیست انجام می دهد ، و به شوهرش خرجی می دهد.
??) و دیدی که : مرد همسر و کنیزش را کرایه می دهد و به غذای پست (که از این راه بدست می آورد) خشنود است.
??) و دیدی که : سوگندهای دروغ به خدا بسیار گردد.
??) و دیدی که : آشکارا قمار بازی می شود.
??) و دیدی که : مشروبات الکلی بطور آشکار بدون مانع خرید و فروش ‍ می شود.
??) و دیدی که : زنان مسلمان خود را به کافر می بخشند.
??) و دیدی که : کارهای زشت آشکار شده و هر کس از کنار آن می گذرد مانع آن نمی شود.
??) و دیدی که : مردم محترم ، توسط کسی که مردم از سلطنتش ترس دارند ، خوار شوند.
??) و دیدی که : نزدیکترین مردم به فرمانداران آنانی هستند که به ناسزاگوئی به ما خانواده عصمت علیهم السلام ستایش شوند.
??) و دیدی که : هر کس ما را دوست دارد او را دروغگو خوانده و شهادتش ‍ را قبول نمی کنند.
??) و دیدی که : در گفتن سخن باطل و دروغ ، با همدیگر رقابت کنند.
??) و دیدی که : شنیدن سخن حق بر مردم سنگین است ولی شنیدن باطل برایشان آسان است.
??) و دیدی که : همسایه از ترس زبان بد همسایه ، او را احترام می کند.
??) و دیدی که : حدود الهی تعطیل شود و طبق هوی و هوس عمل شود.
??) و دیدی که : مسجدها طلاکاری (زینت داده) شود.
??) و دیدی که : راستگوترین مردم نزد آنها مفتریان دروغگو است.
??) و دیدی که : بدکاری آشکار شده و برای سخن چینی کوشش می شود.
??) و دیدی که : ستم و تجاوز شایع شده.
??) و دیدی که : غیبت ، سخن خوش آنها گردد، و بعضی بعض دیگر را به آن بشارت دهند.
??) و دیدی که : حج و جهاد برای خدا نیست.
??) و دیدی که : سلطان به خاطر کافر ، شخص مؤمن را خوار کند.
??) و دیدی که : خرابی بیشتر از آبادی است.
??) و دیدی که : معاش انسان از کم فروشی بدست می آید.
??) و دیدی که : خونریزی آسان گردد.
??) و دیدی که : مرد بخاطر دنیایش ریاست می کند.
??) و دیدی که : نماز را سبک شمارند.
??) و دیدی که : انسان ثروت زیادی جمع کرده ولی از آغاز آن تا آخر زکاتش ‍ را نداده است.
??) و دیدی که : قبر مرده ها را بشکافند و آنها را اذیت کنند.
??) و دیدی که : هرج و مرج بسیار است.
??) و دیدی که : مرد روز خود را مستی به شب می رساند و شب خود را نیز به همین منوال به صبح برساند و هیچ اهمیتی به برنامه مردم ندهد.
??) و دیدی که : با حیوانات آمیزش می شود.
??) و دیدی که : مرد به مسجد (محل نماز) می رود وقتی برمی گردد لباس در بدن ندارد (لباسش را دزدیده اند).
??) و دیدی که : حیوانات همدیگر را بدرند.
??) و دیدی که : دلهای مردم ، سخت و دیدگانشان خشک و یاد خدا برایشان گران است.
??) و دیدی که : بر سر کسبهای حرام آشکارا ، رقابت کنند.
??) و دیدی که : نماز خوان برای خودنمائی نماز می خواند.
??) و دیدی که : فقیه برای دین ، فقه نمی آموزد و طالب حرام ، ستایش و احترام می گردد.
??) و دیدی که : مردم در اطراف قدرتمندانند.
??) و دیدی که : طالب حلال ، مذمت و سرزنش می شود و طالب حرام ستایش و احترام می گردد.
??) و دیدی که : در مکه و مدینه کارهائی می کنند که خدا دوست ندارد و کسی از آن جلوگیری نمی کند، و هیچ کس بین آنها و کارهای بدشان مانع نمی شود.
??) و دیدی که : آلات موسیقی و لهو در مدینه و مکه آشکار گردد.
??) و دیدی که : مرد سخن حق گوید و امر به معروف و نهی از منکر کند ولی دیگران او را از این کار بر حذر می دارند.
??) و دیدی که : مردم به همدیگر نگاه می کنند ، (به اصطلاح چشم و هم چشمی می کنند) و از مردم بدکار پیروی نمایند.
??) و دیدی که : راه نیک خالی و راه رونده ندارد.
??) و دیدی که : مرده را مسخره کنند و کسی برای او اندوهگین نشود.
??) و دیدی که : سال به سال بدعت و بدیها بیشتر شود.
??) و دیدی که : مردم و جمعیتها جز از سرمایه داران پیروی نکنند.
??) و دیدی که : به فقیر چیزی دهند که برایش بخندند ولی در راه غیر خدا ترحم کنند.
??) و دیدی که : علائم آسمانی آشکار شود و کسی از آن نگران نشود.
??) و دیدی که : مردم مانند حیوانات در انظار یکدیگر عمل جنسی بجا می آورند و کسی از ترس مردم از آن جلوگیری نمی کند.
??) و دیدی که : انسان در راه غیر خدا بسیار خرج کند ولی در راه خدا از اندک هم مضایقه دارد.
??) و دیدی که : عقوق پدر و مادر رواج دارد و فرزندان هیچ احترامی برای آنها قائل نیستند ، بلکه نزد فرزند از همه بدترند.
??) و دیدی که : زنها بر مسند حکومت بنشینند ، و هیچ کاری جز خواسته آنها پیش نرود.
???) و دیدی که : پسر به پدرش نسبت دروغ بدهد ، و پدر و مادرش را نفرین کند و از مرگشان شاد گردد.
???) و دیدی که : اگر روزی بر مردی بگذرد ولی او در آن روز گناه بزرگی مانند بدکاری ، کم فروشی ، و زشتی انجام نداده ، ناراحت است.
???) و دیدی که : قدرتمندان ، غذای عمومی مردم را احتکار کنند.
???) و دیدی که : اموال حق خویشان پیامبر صلی اللّه علیه و آله و سلم (خمس) در راه باطل تقسیم گردد و با آن قماربازی و شرابخواری شود.
???) و دیدی که : به وسیله شراب ، بیمار را مداوا کنند و برای بهبودی بیمار آن را تجویز نمایند.
???) و دیدی که : مردم در مورد امر به معروف و نهی از منکر و ترک دین بی تفاوت و یکسانند.
???) و دیدی که : سر و صدای منافقان بر پا است ولی سر و صدای حق طلبان خاموش است.
???) و دیدی که : برای اذان و نماز مزد می گیرند.
???) و دیدی که : مسجدها پر است از کسانی که از خدا نترسند و غیبت هم نمایند.
???) و دیدی که : شرابخوار مست ، پیش نماز مردم شود.
???) و دیدی که : خورندگان اموال یتیمان ستوده شوند.
???) و دیدی که : قاضیان برخلاف دستور خداوند قضاوت کنند.
???) و دیدی که : استانداران از روی طمع ، خائنان را امین خود قرار دهند.
???) و دیدی که : فرمانروایان ، میراث (مستضعفان) را در اختیار بدکاران از خدا بی خبر قرار دهند.
???) و دیدی که : بر روی منبرها از پرهیزکاری سخن می گویند ولی گویندگان آن پرهیزکار نیستند.
???) و دیدی که : صدقه را با وساطت دیگران بدون رضای خدا و به خاطر درخواست مردم بدهند.
???) و دیدی که  : وقت (اول) نمازها را سبک بشمارند.
???) و دیدی که : هم و هدف مردم ، شکم و شهوتشان است.
???) و دیدی که : دنیا به آنها روی کرده
???) و دیدی که : نشانه های برجسته حق ، ویران شده است.

 در این وقت خود را حفظ کن و از خدا بخواه که از خطرات گناه نجاتت بدهد...

در مورد فلسفه و حکمت غیبت آخرین حجت خدا سخنان بسیاری گفته شده و احتمالات متعددی مطرح گشته است. اما شاید این احتمال که فلسفه غیبت آزمودن مؤمنان و تمیز و تشخیص مدعیان دروغین پیروی از ولایت و منتظران از ولایت مداران واقعی و منتظران راستین است، از دیگر احتمالات پذیرفتنی تر و نزدیک تر به واقع باشد.

کلاس درسی را در نظر بگیرید که آموزگار آن برای آزمودن دانش آموزانش دقایقی کلاس را ترک گفته اما دورادور نظاره‌گر آنان است. آنچه او مشاهده می‌کند چه خواهد بود؟ گروهی از دانش آموزان غیبت از آموزگار سوء استفاده کرده و به آزار و اذیت دیگر همکلاسی‌ها پرداخته‌اند؛ گروهی دیگر با شیطنت‌های کودکانه خود همه کلاس را به هم ریخته‌اند؛ عده‌ای دیگر با حسرت تمام چشم به فضای بیرون از کلاس دوخته و تماشاگر دانش آموزانی هستند که در حیات مدرسه مشغول جست و خیزند؛ برخی از دانش آموزان هم فرصت را غنیمت شمرده و به انجام تکالیف عقب مانده خود مشغولند.

قطعا به هنگام حضور دوباره آموزگار به کلاس و اطلاع دانش آموزان از این که او دورادور همه آنها را زیر نظر داشته است، آنهایی که وقت خود را با شیطنت و بازیگوشی به هدر داده اند بسیار شرمنده خواهند شد.

جهان عصر غیبت نیز همانند همین کلاس درس است. کلاسی که در ظاهر استاد در آن حضور ندارد. اما حرکات و سکنات هیچیک از دانش آموزانش از نگاه تیزبین استاد دور نیست و همه آنها باید به هنگام ظهور پاسخگوی شیطنت‌ها یا بازیگوشی‌های خود باشند.

شاید بیان کلامی از امام عصر(عج) برای درک بهتر آنچه گفته شد مؤثر باشد. آن حضرت در یکی از توقیعات خود می‌فرماید:

فلیعمل کلّ امری ء منکم بما یقرب به من محبتّنا و لیتحنّب ما یدنیه من کراهتنا، و سخطنا، فإنَّ أمرنا بغتة. فجاءة حین لا تنفعه توبة، ولا ینجیه من عقابنا ندم علی حوبة. (طبرسی، الإحتجاج، ص495؛ بحارالانوار، ج53، ص176، ح 7)؛ پس هر یک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما می‌شود پیشه خود سازد و از هر آنچه که موجب خشم و ناخشنودی ما می‌گردد، دوری گزیند؛ زیرا فرمان ما به یکباره و ناگهانی فرا می‌رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی سودی ندارد و پشیمانی از گناه کسی را از کیفر ما نجات نمی‌بخشد.

آری، همه ما در آزمونی بزرگ واقع شده‌ایم. آزمونی که اگر از آن سربلند بیرون آییم برترین مردم همه روزگاران خواهیم بود. (بحارالانوار، ج52، ص122، ح4) و اگر از عهده آزمون برنیاییم فردای ظهور باید در برابر حجت خدا پاسخگو باشیم. پس بیاییم از همین امروز و پیش از آنکه واقعه ناگهانی ظهور فرا رسد خود را برای پاسخگویی در برابر امام عصر(ع) آماده کنیم؛ چرا که فردا خیلی دیر است.

اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَةِ وَفی کُلِّ ساعَةٍ وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلیلاً وَعَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فیها طَویلا 

از مظلومیت تا غربت راهی نیست; چنانکه مظلومیت مسیر همیشگی غربت است افسوس که واغربتای آن‏کس در کار جهان می‏پیچد که در این مصیبت غریبی سهیم نباشد. افسوس که تو خود غربت را سبب می‏شوی . از چه دم می‏زنی؟ به که می‏گویی؟

آن‏گاه که قلم برداشتی و خواستی از غربت مولایت‏ بنویسی; اما دریغ از حافظه‌ی تاریک تو و ذهن خاموش قلم!

تو خود خوب می‏دانی که از چشم‏انتظاری چیزی نفهمیدی! تو نه محبی و نه عاشق!

آنگاه که ادعای عاشقی کردی و از جمعه‏هایت‏ به سادگی گذشتی!

آنگاه که سوختی و ناله سردادی و دست‏ به دعا برداشتی، اما نه برای ظهور!

آنان که دم از وفا می‏زنند وعده را از یاد برده‏اند .

پای جان به میان آید همه خاموشند!

آری شاید هرکس را سودای کاری است!

آنان که اشتیاق صحبت او را مدعی‏اند، به خلوت شبانه بر نمی‏خیزند!

آنان که (والمسارعین الیه فی قضاء حوائجه) را زمزمه می‏کنند، کجایند هنگام حاجتش؟! پای بی‏رمق را بهانه می‏کنند و شانه‏های بی تقصیر خود را بالا می‏برند؟!

آنان که آرزوی (والمستشهدین بین یدیه) دارند، جان گرامی را در ترازوهای رژیم مصرف روزانه خرج می‏کنند .

آنان که قانون گمرک و تسهیلات و ترانزیت و ترافیک ماشین و غیره را خوب می‏دانند، در قانون‏گذاری دل‏های پریشان و یخ‏زده‏ی بی انتظار، مهارتی خرج نمی‏کنند!

شاعری که نظم غزل‏هایش به آهنگ صمیمی رفیق دوران کودکی‏اش است، را چه انتظاری است؟ موسیقی‏هایی که چنگ بر افکار مقدس می‏زنند و مفهوم زیبای انتظار را می‏بلعید! چه می‏گویی؟!

اکنون دوره‏ی عطر و ادکلن‏های آمریکایی است و شمیم صبح جمعه از یاد رفته!

دوره‏ی (پارک‏های ملاقات) و (سینماهای شهرت) و (ایستگاه‏های غفلت‏) است .

چه کسی در اندیشه‏ی ملاقات با اوست؟

 ...

اکنون صدای بوق ماشین‏های آخرین‏سیستم و آوای موبایل و ژست‏های بیگانه آن، صدای پای انتظار را به گوش کسی نمی‏رساند .

آپارتمان‏ها و برج‏های بلند، غروب جمعه را فراموش کرده و تو از غروب آسمان، سرخی را میدانی که طبق عادت به سیاهی می‏رود!

چیز عجیبی نیست . اینجا، همه در شهر مسلمانان، نقش خوب بودن هم یادشان رفته . مقدسات را باید در موزه‏ی شهرها ببینی .

فرق دختر و پسر را نمی‏دانی .

اماکن مقدسه کم کم به جای زائران مشتاق، جای خود را به توریست‏های بین المللی خواهد داد ... دلم از این دنیا گرفته .

حس می‏کنم قطره اشکی هستم بر روی گونه‏های زمین .

دلم عصر جمعه‏ای شده است

دیر هنگامی است که چشمان انتظار به راهت دوخته و جان و دل به شراره های اشتیاقت، سوخته ایم باغ آرزوها به شوق بهار روی تو خزان ها را می شمارد و چکامه های خونین شقایق را می نگارد؛

نرگس ها داغ هجر تو بر سینه دارند؛

عروسان چمن جز به مژده جمال دلارایت سر زحجله عیش برنیارند؛

مهدیا!

معراج نشینی بگذار و از پرده غیبت به درای و رخسار محمدی بنمای؛

که خیل منتظران به جان آمده از حقارت و عیدهای دنیایی، چشم بر بلندای وعده دیدار تو دارند.

ای گوشوار عرش الهی! آرمان انتظار را به کوله بار صبر و یقین، بر دوش می کشیم و به ترنم آوای ظهور سرخوشیم، هر بامداد ، یاد طلوع تو را در سینه می پرورانیم و پرتو چهره تو را در دیده نقش می زنیم.

عمری است که اشک هایمان را در کوره سوزان حسرت ها انباشته ایم و انتظار جمعه ای را می کشیم که جویبار ظهورت از پشت کوه های غیبت سرازیر شود، تا آن کوره را بدان آب غاموش سازیم و آن حسرت ها را به دریا ریزیم.

سبکبار تن خسته امان را در زلال آن بشوییم.

ای امید بی پناهان، بیا...بیا.

از ثری تا به ثریا، دل های بی قراران، شیدای یک نگاه توست.

از سوی تا ماسوی جان های بی پناهان، نثار قدم های تو باد.

بیا و روزه داران غیبت را به افطار فرج بنشان و قضای عهد انتظار را دستی برافشان.

امام صادق علیه السلام فرمودند :

خداوند وحی فرستاد به حضرت ابراهیم (ع) که به زودی صاحب فرزند می شوی . حضرت به همسرش ساره مطلب را فرمود. ساره گفت من که پیرزن هستم چگونه بچه دار خواهم شد ؟ وحی آمد که ای ابراهیم به زودی صاحب فرزندی می شوی و اولاد آن فرزند ، چهارصد سال گرفتار خواهند شد.

سپس امام صادق علیه السلام فرمودند : چون گرفتاری (مذکور) بنی اسراییل طولانی شد ، چهل صبح به خداوند متوسل شدند وگریه وزاری کردند تا اینکه خداوند موسی و برادرش هارون را به یاری آنان فرستاد و حدود 170 سال از 400 سال گرفتاری آنها که باقی مانده بود را بخشید. تا اینکه امام علیه السلام فرمودند : شما هم اگر مانند قوم بنی اسراییل به خداوند متوسل شوید خداوند فرج ما را نزدیک خواهد کرد و الا این زندگی سخت تا پایان مدت مقرر شده آن ادامه خواهد داشت.